Testler ve Programlar

Disleksi (Okuma-Yazma Güçlüğü) Testleri ve Destek Programları
Disleksi tanısı ve destek süreci, erken müdahale ve bilimsel yaklaşımlarla bireylerin akademik ve sosyal gelişiminde kritik rol oynar. İşte disleksi değerlendirme testleri ve etkili destek programlarına dair detaylı bir rehber:

1. Disleksi Tanısı için Kullanılan Testler

Disleksi tanısı, nöropsikolojik değerlendirme ile konur. Testler, bireyin okuma, yazma, dil becerileri ve bilişsel işlevlerini analiz eder:

A. Okuma-Yazma Becerilerini Ölçen Testler:

  • TOWRE (Test of Word Reading Efficiency):
    • Kelime ve sözcük okuma hızı ile doğruluğunu ölçer.
  • DIBELS (Dynamic Indicators of Basic Early Literacy Skills):
    • Erken okuryazarlık becerilerini (ses farkındalığı, akıcı okuma) değerlendirir.
  • TILLS (Test of Integrated Language and Literacy Skills):
    • Dil, okuma ve yazma becerilerini bütünsel olarak analiz eder.

B. Bilişsel Değerlendirme Testleri:

  • WISC-IV (Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği):
    • Sözel ve performans becerilerini ölçerek disleksi ile ilişkili güçlü/zayıf alanları belirler.
  • CELF-5 (Clinical Evaluation of Language Fundamentals):
    • Dil işleme, kelime dağarcığı ve gramer becerilerini test eder.
  • Bender Gestalt Görsel-Motor Testi:
    • Görsel-motor koordinasyon ve harf ters çevirme gibi disleksi semptomlarını tespit eder.

C. Türkiye’de Kullanılan Testler:

  • Disleksi Tarama Testi (DİSTÖ):
    • İlkokul çocuklarına yönelik okuma-yazma hatalarını tespit eden bir envanter.
  • OKÖ-Y (Okuma Öğrenimi Güçlüğü-Yazma):
    • Okuma hızı, heceleme ve yazma becerilerini değerlendirir.

2. Disleksi Destek Programları

Disleksili bireylerin okuma-yazma becerilerini geliştirmek için çoklu duyusal, yapılandırılmış ve tekrara dayalı programlar kullanılır:

A. Uluslararası Geçerliliği Olan Programlar:

  1. Orton-Gillingham Yaklaşımı:
    • Hedef: Ses-harf ilişkisini somutlaştırmak.
    • Özellikler: Görsel, işitsel ve kinestetik öğrenmeyi birleştiren adım adım bir metod.
    • Kullanılan Araçlar: Renkli kartlar, hece blokları, dokunsal harf materyalleri.
  2. Wilson Reading System:
    • Hedef: Akıcı okuma ve heceleme becerileri.
    • Özellikler: 12 basamaklı bir sistemle fonolojik farkındalık ve kod çözme üzerine odaklanır.
  3. Davis Disleksi Yöntemi:
    • Hedef: Harf ve sembollerin zihinsel modellerini oluşturmak.
    • Özellikler: Kil veya oyun hamuruyla 3D harf şekilleri tasarlama.
  4. Lindamood-Bell Programları:
    • Hedef: Görselleştirme ve dil işleme becerileri.
    • Öne Çıkanlar:
      • Seeing Stars®: Kelime tanıma ve akıcılık.
      • LiPS®: Sesleri ayırt etme ve fonemik farkındalık.

B. Teknoloji Destekli Programlar:

  • Read&Write (Texthelp):
    • Metinleri seslendiren, heceleme kontrolü yapan dijital araç.
  • Ghotit Real Writer:
    • Disleksili bireyler için tasarlanmış akıllı yazım denetimi yazılımı.
  • Learning Ally:
    • Sesli kitap kütüphanesi ve okuma takip sistemi.

C. Okul ve Ev İçi Destek Stratejileri:

  • Okulda:
    • Sınavlarda ek süre, sözlü yanıt alternatifleri, yazılı materyallerin seslendirilmesi.
  • Evde:
    • Günlük 20 dakikalık okuma seansları, kelime oyunları (Scrabble, Boggle).